Początki szkoły w Rabie Niżnej sięgają końca XIX wieku. Wtedy to około roku 1880 chłopi sami zakładają szkołę, która mieści się w wynajętej izbie na osiedlu Sochy.

Pierwszy budynek powstaje około roku 1900 – Rabianie sami budują maleńką chatkę z drewna, krytą gontem. Usytuowana jest „u Sochy”, przy samym potoku. Mieści tylko jedną klasę o wymiarach 5m x 5m, maleńką sień i kuchenkę, która stanowi jednocześnie mieszkanie dla nauczyciela.

 

​W 1910 roku zostaje oddany do użytku budynek,w którym mieści się trzyklasowa Szkoła Powszechna. Wybudowano ją z funduszy rządowych, składek mieszkańców oraz ofiarności Wojciecha Rypla, emerytowanego nauczyciela, profesora Gimnazjum św. Anny w Krakowie.

W dowód wdzięczności dla jego hojności mieszkańcy nazwali swoją nową szkołę imieniem Wojciecha Rypla.
W okresie międzywojennym szkoła posiada już cztery klasy i uczy w niej, do roku 1930, trzech, później dwóch nauczycieli.
 

​Po wojnie budynek szkoły składa się tylko z dwóch izb lekcyjnych, dwie dalsze wynajmuje się u gospodarzy. Jest to już szkoła siedmioklasowa.
W roku 1959 gospodarz, od którego szkoła wynajmowała dwa pomieszczenia, rezygnuje z dalszej współpracy. Zawiązuje się Komitet Budowy Szkoły, który rozpoczyna zbiórkę gotówki oraz materiału. Zakupiono parcelę, zagaszono wapno, kupiono cegłę. Otwarcie jednego skrzydła budynku, liczącego cztery sale lekcyjne następuje 28 lutego 1960 roku. W roku szkolnym 1961/62 Komitet Budowy Szkoły rozpoczyna gromadzenie materiałów na dalszą rozbudowę. W roku 1963 wykupiono parcelę pod nowe skrzydło. W 1966 roku szkoła podpisuje z Naftobudową kontrakt na 15 lat na wynajęcie budynku dla potrzeb kolonii letnich. W zamian Naftobudowa przekazuje 500 tys. złotych oraz własnym kosztem instaluje ogrzewanie, sieć wodociągową i elektryczną. Drugie skrzydło zostaje oddane do użytku w roku 1968. Boisko sportowe zostaje ukończone w  1975 roku. Od 25 października 1974 roku część budynku zostaje zajęta przez przedszkole. 

 

W rozbudowie szkoły wielkie zasługi położył wieloletni kierownik szkoły Józef Waligóra, a później Władysława Nawieśniak, zwłaszcza przy budowie boiska sportowego. Następnymi dyrektorami szkoły byli Bronisław Bajołek, Janina Liszka, Barbara Dziwisz, a od września 2012 roku – Agata Jarosz.  

Od 1 stycznia 1994 roku szkołę przejmuje Samorząd Lokalny – Urząd Gminy Mszana Dolna. Mimo trudnej sytuacji finansowej w całym kraju, w naszej szkole ciągle podejmuje się nowe inwestycje i remonty.

1 września 1999 roku wchodzi w życie ustawa o reformie oświaty. Przy szkole podstawowej w Rabie Niżnej zostaje utworzone gimnazjum, obejmujące swym obwodem trzy wsie: Rabę Niżną, Olszówkę i Glisne. Tymczasowo gimnazjaliści korzystają z gościnności szkoły podstawowej i uczą się w jej budynku. 26 maja 2001 roku szkoła podstawowa otrzymuje i poświęca sztandar szkolny, ufundowany przez rodziców. W 2002 roku rozpoczyna się rozbudowa szkoły. 1 września 2004 roku gimnazjaliści rozpoczynają naukę we własnym budynku. Szkoła podstawowa odzyskuje swoje pomieszczenia. Nie ma potrzeby uczenia się na dwie zmiany. Uroczyste otwarcie i poświęcenie nowych pomieszczeń oraz oficjalne nadanie gimnazjum imienia Jana Pawła II następuje 25 września 2004 r. Uroczystości przewodniczy ksiądz kardynał Franciszek Macharski, metropolita krakowski. Jesienią 2005 roku rusza budowa sali gimnastycznej, której uroczystego otwarcia dokonuje 29 maja 2007 roku ksiądz kardynał Stanisław Dziwisz. Równocześnie gimnazjum otrzymuje sztandar.

​

Od 1 września 2007 r. w związku z reformą edukacji obowiązuje nowy ustrój szkolny. Dotychczasowa 6-letnia szkoła podstawowa stała się 8-letnią szkołą podstawową. 

 

W chwili obecnej w Rabie Niżnej funkcjonuje Zespół Placówek Oświatowych, w skład którego wchodzi przedszkole i szkoła podstawowa.